Kiểm soát toàn diện bệnh viêm phổi - màng phổi với COGLAPIX®

Bệnh do Actinobacilus pleuropneumoniae gây ra với hai thể: cấp tính (đột tử) và mãn tính (viêm phổi dính sườn, tăng trọng kém...). Ở thể cấp tính, heo bệnh sốt cao 41-41.5^oC, thở khó (ngồi kiểu chó), chết đột ngột kèm bọt máu chảy ở mũi, viêm màng phổi kèm áp-xe, tỷ lệ chết có thể lên đến 15%.

Sau khi nhiễm qua xoang mũi, mầm bệnh sẽ khu trú tại hạch amidan, bám dính vào biểu mô phế nang và có thể tồn tại bên cạnh đại thực bào và bạch cầu trung tính. Yếu tố quyết định giúp vi khuẩn APP tồn tại và phá hoại mô là ngoại độc tố Apx (Bossé, 2002). Sau khi nhiễm cấp tính, phổi heo có thể phục hồi nhưng màng phổi bị viêm ở thuỳ hoành cách mô không thể phục hồi và gây đau đớn khi hô hấp. Ở thể mãn tính, heo không sốt nhưng biểu hiện ăn kém, giảm tăng trọng, viêm phổi dính sườn.

Tính kháng nguyên và gây bệnh của APP là do hai loại độc tố: ngoại độc tố Apx (do vi khuẩn APP tiết ra) và nội độc tố với vỏ bọc LPS (Lypopolychaccarides). Trong đó, Apx là yếu tố chủ yếu gây bệnh tích phổi và gây chết heo.

Tuỳ thuộc serotype mà mức độ ảnh hưởng của bệnh sẽ khác nhau. Cho đến nay đã có 18 serotype được phát hiện (theo Pr. M. Gottschack, Đại học Montreal - Canada). Sự kết hợp các loại ngoại độc tố Apx sẽ gây mức độ nghiêm trọng của bệnh khác nhau.

Mầm bệnh APP rất khó loại trừ, heo bệnh thường ở dạng mang trùng và ảnh hưởng dai dẳng trong đàn. Việc kiểm soát bằng kháng sinh thường quá trễ và kém hiệu quả do đề kháng thuốc, chi phí điều trị cao so với tiêm vắc-xin.

Hơn nữa, mỗi cá thể hoặc đàn heo có thể nhiễm cùng lúc nhiều serotype. Vì thế, vấn đề bảo hộ chéo là rất cần thiết nhằm chống lại APP. Trong đó, vắc-xin toxoid chứa độc tố Apx là một giải pháp hữu hiệu ngăn ngừa bệnh này.

COGLAPIX^® là vắc-xin toxoid được sản xuất tại Châu Âu, đạt tiêu chuẩn GMP, đem lại hiệu quả toàn diện:

• Bảo hộ chéo chống lại các chủng APP.
• Bảo hộ kéo dài đến 24 tuần sau khi tiêm vắc-xin.
• Rất an toàn khi tiêm cho heo.

: Bảo hộ chéo chống các chủng APP

Thí nghiệm công cường độc với serotype 1 và 2

Heo thí nghiệm được tiêm COGLAPIX^® hai mũi cách nhau 3 tuần, công cường độc sau mũi thứ hai 4 tuần bằng đường khí dung với liều cao (5.10⁸ - 6.10⁹ CFU/con). Đánh giá hiệu quả qua tỷ lệ chết và bệnh tích phổi đặc trưng.

: Bảo hộ hơn vắc-xin vi khuẩn khác

Thí nghiệm công cường độc với serotype 5 và so sánh với hai loại vắc-xin vi khuẩn khác (chứa serotype 5)

APP serotype 5 (sản sinh Apx I và Apx II): là chủng độc lực cao, gây chết nhiều & viêm phổi nghiêm trọng.

Heo thí nghiệm tiêm hai mũi cách nhau 3 tuần vào 6 và 10 tuần tuổi với COGLAPIX^® hoặc với vắc-xin vi khuẩn chứa serotype 5; nhóm đối chứng không tiêm. Công cường độc liều cao (10⁷ CFU/con) qua đường khí dung trong 10 phút.

TIÊM PHÒNG

Chương trình tiêm phòng APP hiệu quả cần dựa trên:

1. Tình trạng bệnh lâm sàng xảy ra khi nào?
2. Miễn dịch mẹ truyền có thể trung hoà vắc-xin?
3. Các yếu tố gây ức chế miễn dịch (độc tố nấm mốc; các bệnh gây giảm miễn dịch như PRRS, PCV2 và M.hyo).

Vì vậy, trước tiên cần kiểm soát tốt các bệnh này và độc tố nấm mốc. Sau đó tiêm phòng với COGLAPIX^® và nên tiêm hai lần cách nhau 3-4 tuần, mũi tiêm sau phải thực hiện trước khi có triệu chứng lâm sàng ít nhất 3 tuần.

Trên thực tế, bệnh do APP thường xảy ra ở giai đoạn trễ nuôi thịt, xung quanh 16 tuần tuổi hoặc lớn hơn. Thêm vào đó, kháng thể mẹ truyền thường giảm trong khoảng 4-6 tuần, nhưng trên một vài ổ đẻ có thể đến 8 tuần (Vigre 2003). Do vậy, chương trình tiêm phòng thường được khuyến cáo: tiêm mũi đầu tiên sau 8 tuần tuổi và tiêm lặp lại lúc 11-12 tuần tuổi.

Tiêm vắc-xin vi khuẩn hay vắc-xin toxoid đều có thể ngăn ngừa vi khuẩn APP khu trú và gây bệnh trên đường hô hấp. Tuy nhiên, vắc-xin toxoid đem lại hiệu quả tốt hơn nhiều, giúp ngăn ngừa bệnh lâm sàng nghiêm trọng, giảm bệnh tích phổi và tỷ lệ chết. Để đánh giá hiệu quả vắc-xin nên đánh giá tình trạng lâm sàng, tỷ lệ chết và bệnh tích phổi, không nên chỉ đánh giá đáp ứng kháng thể.

Chương trình kiểm soát APP hiệu quả là yêu cầu quan trọng, đặc biệt khi xảy ra nổ dịch cấp tính. Ngoài ra cần phải tầm soát và đánh giá mức độ lưu hành của bệnh trong đàn heo trong trại. Ceva cung cấp giải pháp hoàn chỉnh với việc tiêm phòng COGLAPIX^® và kết hợp đánh giá hiệu quả trước và sau khi tiêm bằng công cụ hỗ trợ: Ceva Lung Program (gọi tắt CLP).

CLP là ứng dụng được cài đặt trên iPad, chạy trên phần mềm Android hay iOS. Đây là công cụ đánh giá bệnh tích APP theo mô hình SPES cải tiến (SPES: Slaughterhouse Pleurisy Evaluation System – Đánh giá bệnh tích viêm màng phổi tại lò mổ).

Chấm điểm bệnh tích phổi tại lò mổ bằng công cụ CLP sẽ giúp đánh giá toàn diện và chính xác tình trạng nhiễm APP trong trại, mức độ lưu hành và nghiêm trọng của bệnh thông qua tỷ lệ phổi có bệnh tích APP và chỉ số APP Index.

Việc cài đặt chương trình CLP trên iPad sẽ do Ceva cung cấp và hướng dẫn cách chấm điểm bệnh tích chính xác. Thao tác đơn giản và nhanh chóng. Kết quả sẽ được gửi trực tiếp đến người nhận sau khi hoàn tất tại lò mổ.

Một số hình ảnh về chấm điểm bệnh tích phổi

Kết quả đánh giá: % phổi viêm và chỉ số PAPI

KẾT LUẬN

Trong điều kiện chăn nuôi thực tế với sự giao thương nhiều nguồn giống heo như hiện nay, hoàn toàn có thể xảy ra tình trạng nhiễm nhiều chủng APP trong cùng một trại hay thậm chí trên cùng cá thể heo. Việc bảo hộ chéo chống lại tất cả các chủng là rất quan trọng để kiểm soát bệnh. COGLAPIX^® được chứng minh thực tế tại trại và là giải pháp rất an toàn & bảo hộ toàn diện chống tất cả các chủng APP.

Ceva Animal Health Vietnam